Szanowni Państwo!
Znajdziecie tu nie tylko najważniejsze flagi
dzisiejszej ale również i dawnej Polski, flagi historyczne oraz
regionalne. Flagi województw i dawnych historycznych regionów na terenie
dzisiejszej Polski.
Szczególny nacisk polożyliśmy na herby i klany
herbowe polskiej szlachty, jak i prawdopodobnie pierwszą tego typu ich
realizację na flagach.
W XII i XIII wieku w Europie Zachodniej, wraz z pojawieniem się ciężkiej jazdy oraz rycerzy zakutych szczelnie w zbroje i hełmy zakrywające twarz, pojawił się problem rozpoznawania w walce towarzyszy broni. Rozwiazaniem było wprowadzenie znaków rozpoznawczych, noszonych początkowo na żerdziach, potem na chorągwiach, na końcu zaś bezpośrednio na tarczach lub chełmach. Ich kształt wywodził się najczęściej od znaków własnościowych rycerza. Kontakty z obcymi kulturami w wiekach krucjat wpłynąły na rowniez rozwój wyglądu herbów.
Popularne w Europie Zachodniej turnieje rycerskie przyczyniły się do
powstania dość ścisłych regoł struktury herbów. Już w XIV wieku
ujednolicono ich wizerunek plastyczny.
Herb składał się z godła (znaku) umieszczonego centralnie na tarczy,
która mogła być w jednym z siedmiu dopuszczalnych kolorach tzw.
tynkturach: czerwonym, błękitnym, czarnym zielonym i purpurowym oraz
srebrnym i złotym. Ponadto tarcza mogła być podzielona na pola. Jej
kształt i sposob dzielenia były również poddane dokładnie określonym
zasadom. Jeszcze w późniejszych czasach nad tarczą osadzano hełm z
koroną, której kształt zależał od pozycji społecznej właściciela. Na
koronie osadzony był klejnot herbowy. Dodatkowymi elementami herbu były
labry, trzymacze, dewizy i inne elementy,
świadczące o zasługach i wyróżnieniach ich właściciela.
Również opisywanie herbu tzw. blazowanie podlegało
regułom sztuki heraldycznej. Herb opisuje się zawsze patrząc od strony rycerza. Z
tego powodu prawa strona tarczy jest stroną lewą dla obserwatora. Opis
rozpoczyna się od podziału tarczy, przy czym kolejne jej pola - ich
barwy oraz godła opisuje się w kolejności od góry w doł i od prawej,
heraldycznej strony do lewej. Herb dziedziczył zawsze tylko najstarszy męski potomek,
reszta rodu musiała wprowadzać elementy odróżniające. Tworzenie się herbów w Polsce miało miejsce około 100
lat później niż w Europie Zachodniej i miało nieco inny charakter, nie
było również poddane aż tak ścisłym regułom heraldycznym. Zarówno barwa
tarczy jak i jej kształt, wygląd chełmu lub labrów nie były sztywno
ustalone i miały często charakter wyłącznie estetyczny. Miało to związek
z równością wobec prawa całej szlachty polskiej. Jedyną koroną w herbach
polskich była trójlistna korona szlachecka. Pierwsze herby wykształciły się z tzw. znaków
kreskowych. Te przedheraldyczne znaki składały się z różnych układów
kresek, rytych na pieczęciach i miały najprawdopodobniej funkcje
rozpoznawczo-własnościowe. Posiadały one charakter osobisty i nie były
dziedziczne. Wraz z wpływami z Zachodu pojawiły się na herbach też inne
symbole: smoki, gryfy, lwy i inne. Podstawową rolę w polskiej heraldyce odgrywały, jak i w
Europie Zachodniej, więzi pokrewieństwa, ale też i wspólne prawo do
ziemi oraz wspólne interesy polityczne. Duży wpływ miał również system
zrzeszania się rycerstwa podczas wojny w chorągwie. Rycerze jednej
chorągwi używali jej godła i nosili takie same herby. Dlatego też w
Polsce, w przeciwieństwie do Europy Zachodniej istniały rody herbowe
zrzeszajace po kilkaset rodzin. Podczas gdy na Zachodzie herb należał do
osób i rodzin, w Polsce to osoba i rodzina należała do herbu. Specyfiką
polskiej heraldyki jest też fakt, że każdy herb ma swoją nazwę,
wywodzacą się na ogół z zawołań wojennych. Zawołania te były najczęściej
związane z imieniem, przydomkiem, miejscem zamieszkania lub wydzwiękiem
symbolicznym. Niektóre herby mają po kilka nazw, co wynikało z faktu, że
do rodu należało kilku rycerzy pochodzących z różnych regionów.
Nie było też w Polsce tradycji dzielenia tarcz
herbowych, jako że wszyscy uznani synowie szlachcica dziedziczyli jego
rangę. Złożone herby polskie symbolizowały więzy krwi, na Zachodzie
wykazywały zwierzchnictwo lenne. Jedyne herby w Polsce, ktore także
takie zwierzchnictwo oddają, występują w heraldyce królewskiej i
książęcej. Zarówno w Europie Zachodniej jak i w Polsce istniały
także herby mieszczańskie (tzw herbiki), chłopskie i oczywiscie
kościelne z własną, religijną symboliką. Heraldyka kościelna ma tak samo
długą tradycję jak herby rycerskie i zwiazana jest z prawem feudalnym
kościoła.
Źródło: Grzegorz Korczyński, Herbarz Szlachty Polskiej, Dragon Sp.,
2013, Bielsko Biała