polskie flagi i herby

Szanowni Państwo!

Znajdziecie tu nie tylko najważniejsze flagi dzisiejszej ale również i dawnej Polski, flagi historyczne oraz regionalne. Flagi województw i dawnych historycznych regionów na terenie dzisiejszej Polski.

Szczególny nacisk polożyliśmy na herby i klany herbowe polskiej szlachty, jak i prawdopodobnie pierwszą tego typu ich realizację na flagach.

• flagi i herby:

• dzisiejsza Polska

• województwa

• czasy Piastów

• lata Ludwika Wegierskiego

• czasy Jagiellonów

• monarchia elekcyjna

• Księstwio Warszawskie

• zabory

• Królestwo Regencyjne Polski

• II Rzeczpospolita Polska

• II wojna światowa

• Polska Rzeczpospolita Ludowa

• historyczne regiony Polski

• inne flagi

• herby szlacheckie

ostatnia aktualizacja:
Datum

Historia heraldyki w Polsce

W XII i XIII wieku w Europie Zachodniej, wraz z pojawieniem się ciężkiej jazdy oraz rycerzy zakutych szczelnie w zbroje i hełmy zakrywające twarz, pojawił się problem rozpoznawania w walce towarzyszy broni. Rozwiazaniem było wprowadzenie znaków rozpoznawczych, noszonych początkowo na żerdziach, potem na chorągwiach, na końcu zaś bezpośrednio na tarczach lub chełmach. Ich kształt wywodził się najczęściej od znaków własnościowych rycerza. Kontakty z obcymi kulturami w wiekach krucjat wpłynąły na rowniez rozwój wyglądu herbów.

Popularne w Europie Zachodniej turnieje rycerskie przyczyniły się do powstania dość ścisłych regoł struktury herbów. Już w XIV wieku ujednolicono ich wizerunek plastyczny. Herb składał się z godła (znaku) umieszczonego centralnie na tarczy, która mogła być w jednym z siedmiu dopuszczalnych kolorach tzw. tynkturach: czerwonym, błękitnym, czarnym zielonym i purpurowym oraz srebrnym i złotym. Ponadto tarcza mogła być podzielona na pola. Jej kształt i sposob dzielenia były również poddane dokładnie określonym zasadom. Jeszcze w późniejszych czasach nad tarczą osadzano hełm z koroną, której kształt zależał od pozycji społecznej właściciela. Na koronie osadzony był klejnot herbowy. Dodatkowymi elementami herbu były labry, trzymacze, dewizy i inne elementy, świadczące o zasługach i wyróżnieniach ich właściciela.

Również opisywanie herbu tzw. blazowanie podlegało regułom sztuki heraldycznej.

Herb opisuje się zawsze patrząc od strony rycerza. Z tego powodu prawa strona tarczy jest stroną lewą dla obserwatora. Opis rozpoczyna się od podziału tarczy, przy czym kolejne jej pola - ich barwy oraz godła opisuje się w kolejności od góry w doł i od prawej, heraldycznej strony do lewej.

Herb dziedziczył zawsze tylko najstarszy męski potomek, reszta rodu musiała wprowadzać elementy odróżniające.

Tworzenie się herbów w Polsce miało miejsce około 100 lat później niż w Europie Zachodniej i miało nieco inny charakter, nie było również poddane aż tak ścisłym regułom heraldycznym. Zarówno barwa tarczy jak i jej kształt, wygląd chełmu lub labrów nie były sztywno ustalone i miały często charakter wyłącznie estetyczny. Miało to związek z równością wobec prawa całej szlachty polskiej. Jedyną koroną w herbach polskich była trójlistna korona szlachecka.

Pierwsze herby wykształciły się z tzw. znaków kreskowych. Te przedheraldyczne znaki składały się z różnych układów kresek, rytych na pieczęciach i miały najprawdopodobniej funkcje rozpoznawczo-własnościowe. Posiadały one charakter osobisty i nie były dziedziczne. Wraz z wpływami z Zachodu pojawiły się na herbach też inne symbole: smoki, gryfy, lwy i inne.

Podstawową rolę w polskiej heraldyce odgrywały, jak i w Europie Zachodniej, więzi pokrewieństwa, ale też i wspólne prawo do ziemi oraz wspólne interesy polityczne. Duży wpływ miał również system zrzeszania się rycerstwa podczas wojny w chorągwie. Rycerze jednej chorągwi używali jej godła i nosili takie same herby. Dlatego też w Polsce, w przeciwieństwie do Europy Zachodniej istniały rody herbowe zrzeszajace po kilkaset rodzin. Podczas gdy na Zachodzie herb należał do osób i rodzin, w Polsce to osoba i rodzina należała do herbu. Specyfiką polskiej heraldyki jest też fakt, że każdy herb ma swoją nazwę, wywodzacą się na ogół z zawołań wojennych. Zawołania te były najczęściej związane z imieniem, przydomkiem, miejscem zamieszkania lub wydzwiękiem symbolicznym. Niektóre herby mają po kilka nazw, co wynikało z faktu, że do rodu należało kilku rycerzy pochodzących z różnych regionów.

Nie było też w Polsce tradycji dzielenia tarcz herbowych, jako że wszyscy uznani synowie szlachcica dziedziczyli jego rangę. Złożone herby polskie symbolizowały więzy krwi, na Zachodzie wykazywały zwierzchnictwo lenne. Jedyne herby w Polsce, ktore także takie zwierzchnictwo oddają, występują w heraldyce królewskiej i książęcej.

Zarówno w Europie Zachodniej jak i w Polsce istniały także herby mieszczańskie (tzw herbiki), chłopskie i oczywiscie kościelne z własną, religijną symboliką. Heraldyka kościelna ma tak samo długą tradycję jak herby rycerskie i zwiazana jest z prawem feudalnym kościoła.

Źródło: Grzegorz Korczyński, Herbarz Szlachty Polskiej, Dragon Sp., 2013, Bielsko Biała

Polityka prywatności / Ogólne warunki handlowe / Prawo do wycofania